3-6 yaş arası çocuklar bir cinsiyet keşfi ve girişimcilik dönemi yaşarlar. Bu dönemde cinsel organ keşfi, cinsiyet rollerinin oluşması gibi şeylerin yanı sıra; çocuk mastürbasyonu, girişimciliğe karşı suçluluk gibi krizler yaşanabilir. Peki bütün bu krizleri nasıl yönetmeliyiz?
Freud, oral ve anal dönemden sonraki dönemi fallik dönem olarak adlandırır. “Ağlamayana Mama, Ağlayana İhmal Yok” yazımda oral dönemi ve Erikson’ın güvene karşı güvensizlik dönemini anlatmıştım. Bu yazıda ise Freud’un fallik dönemini ve Erikson’ın girişimciliğe karşı suçluluk dönemini anlatacağım. Bu dönemler 3-6 yaşı kapsıyor. Tabii psikolojide hiçbir şeyin sabit bir değeri, yorumu yoktur. Bu aralıklar bazen değişiklik gösterebilir.
Fallik dönem ebeveynleri korkutan bir dönemdir. Freud’un psikoseksüel gelişim kuramına göre haz odağı cinsel organdır. Çocuklar cinsel organlarını keşfederler ve bu süreçte ebeveynler için bazı istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir.
Çocuk Mastürbasyonu
Eğer çocuk mastürbasyonunu ilk defa duyuyorsanız muhtemelen size korkunç gelecektir. Ama aslında bu durum yetişkinlerde olandan biraz daha farklı. Nedir çocuk mastürbasyonu? Çocuklar mastürbasyon mu yapar? Evet, çocuklar mastürbasyon yapabilir. 3-6 yaş aralığındaki çocuklar, cinsel organlarının farkına varırlar. Cinsel organlarını keşfetmeye çalışırken hoşlarına giden bir duyguyu fark edebilirler ve hoşlarına gittiği için de tekrarlayan bazı davranışlarda bulunabilirler. Fakat bunun çocuk için cinsel bir anlamı yoktur. Çocuk sadece hoşuna giden bir eylem öğrenmiştir. Çocuklar bu davranışı okulda da sergileyebilir. Bu durumda ebeveynin sakin olması önemlidir. Ebeveynler bunun normal bir durum olduğunu bilmeli ve durumu nasıl kontrol altına alabileceklerini öğrenmelidir. Öncelikle çocuğa bunun toplum içinde yapılmaması gereken bir davranış olduğu anlatılmalıdır. Çocuğun davranışı sergilediğinin fark edildiği anlarda da dikkati dağıtılmalıdır. İçeriden oyuncağını getir, gel bana yardım et gibi direktifler dikkat dağıtma işlemini kolaylaştırabilir. Bu korkulacak bir durum değildir. Çocuğu edepsizlik gibi şeylerle suçlayıp kızmak yerine, sakin ve doğru adımları atmak çocuk için daha iyi olacaktır.
Çocuklar mastürbasyon mu yapar?”
Cinsiyet Rolleri
3-6 yaş arasındaki bu dönem cinsiyet rollerinin de oturduğu bir dönemdir. Çocuklar ebeveynleriyle özdeşim kurarlar. Kız çocukların anneleriyle, erkek çocukların babalarıyla özdeşim kurmaları beklenir. Kız çocuklar annelerini taklit etmeye başlarlar. Hayatlarındaki kadın rolü anneleridir ve kendi rollerini de onun üstünden tanımlayacaklardır. Topuklu ayakkabı merakı, oje merakı gibi şeyler bu dönemde ortaya çıkar. Kız çocuklar annelerinin makyaj malzemelerini ve eşyalarını kullanmaya başlarlar. Bu, erkek çocuklar için de babalarını taklitle olur.
Bu dönemde bir kıskançlık da söz konusudur. İnternette bebeklerin anne babalarını sarılırken görünce aralarına girdiği videoları birçoğumuz izlemişizdir. Bu dönemde kız çocukları babalarını sahiplenmeye başlarlar ve anneleriyle rekabet içerisine girebilirler. Çocuğa, anneyle baba arasında özel bir bağ olduğu anlatılmalıdır.
Bu dönem aynı zamanda çocukların bazı konularda sorularının da olduğu bir dönemdir. Ben nasıl dünyaya geldim? Erkeklerin özel bölgesi neden benimkinden farklı? Eğer yaramazlık yaparsam benim pipimi keserler ve ben de kız olurum gibi bazı yanılgılar olabilir. Çocukların bu sorularına cevap vermek ve onlara doğruları anlatmak gerekir. Detayları vermeden, çocuğun merakını giderecek düzeyde cevaplar verilebilir. Kız ve erkeklerin farklı yaratıldığını, bu farklılıkların normal olduğunu çocukların bilmesi önemli ve gereklidir.
Girişimciliğe Karşı Suçluluk
Erikson’ın girişimciliğe karşı suçluluk olarak nitelendirdiği dönem, çocuklar için hayatı keşfetmeye başladıkları ve yaptıkları her harekete de doğal olarak dönüt aldıkları bir dönemdir. Çocuklar kreş ya da anaokuluna başlayabilirler. Yeni bir sosyal çevre, yeni girişimler… Bu süreçte ailelerinin desteği önemlidir. Çocuklar bu girişimi yaparken hala ebeveynlerinin ne dediğine ve ne yaptığına çok bağlıdırlar. Onlardan çok etkilenirler. Her alanda ebeveynlere çok iş düşüyor. Bu dönemin krizi de suçluluk hissi ve bunu oluşturan şey de genelde ebeveynin tepkileridir. Bir anne küçük çocuğu anaokulundan döndüğünde ona, “ben seni çok özledim, bütün gün seni düşündüm rahat edemedim” vb. şeyler söylerse; çocuk o günü çok mutlu geçirmiş olsa bile annesinin bu üzüntüsüne karşılık verme ihtiyacı duyar. Mutlu olmaktan suçluluk duymaya başlar. “Evet ben de seni çok özledim, hiç eğlenemedim bugün.” gibi aslında kendisini ifade etmeyen söylemlerde bulunabilir. Çocuğa bunu yaşatmak doğru değildir. Onun duygularını öğrenip, hislerini paylaşarak ve onunla mutlu olarak daha doğru bir hamle yapmış oluruz. Çocuğa girişimciliği karşısında suçlu hissettirmekten kaçınmalıyız ki hayatı keşfetmekten korkmasın. Keşfederken suçlu hissedip geri adım atmasın.
Çocuğa girişimciliği karşısında suçlu hissettirmekten kaçınmalıyız ki hayatı keşfetmekten korkmasın. Keşfederken suçlu hissedip geri adım atmasın.”
Bu erken çocukluk dönemi ebeveynleri ahlaki açıdan korkutan bir dönemdir. Çocukların cinsiyete ilgi duydukları bu süreçte aileler sakin olmalı ve çocukları azarlamak yerine doğru bilgilendirmeler ve gerektiği yerde doğru müdahalelerde bulunmalıdırlar. Unutulmamalı ki hiçbir çocuk bunları yaşayan ilk çocuk değil, birçok çocuk benzer durumları yaşıyor. Bu dönemde keşfe meraklı olan çocuklarımızı da yüreklendirmek bizim önceliklerimiz arasında. Sakin kalalım, çocuklarımızla doğru iletişim kuralım.
Leave a Reply